Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ зүүн бүсийн автозамын бүтээн байгуулалттай танилцлаа.

Улаанбаатар-Чингис хот чиглэлийн авто замаас Жаргалтхаан-Өмнөдэлгэр сум хүртэлх 52,5 км хатуу хучилттай авто замын эхний хэсгийг ашиглалтад орууллаа. Энэхүү зам нь Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан, Өмнөдэлгэр, Биндэр, Баян-Адарга, Норовлин, Дорнод аймгийн Баян-Уул сумд, Ульхан боомт чиглэлийн авто замын нэг чухал холбоос болно. Замын бүтээн байгуулалтыг “Тэгш плант” ХХК гүйцэтгэж байгаа бөгөөд энэ сардаа багтаан бүрэн ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна.

Монгол Улсын Засгийн газраас анх удаа 2025 оны төсвийг бүсчилсэн хөгжил рүү чиглүүлэн боловсруулж, эдийн засгийн өндөр ач холбогдолтой дэд бүтцийн томоохон төслүүдэд хөрөнгө оруулалт хийхээр УИХ-д өргөн барьсан. Зүүн бүс нутгийн хувьд түүхэн аялал жуулчлал, төрөлжсөн, эрчимжсэн мал аж ахуйн дэд бүс нутаг хэмээн Засгийн газар зарласан бөгөөд Ульхан боомтоор ОХУ-тай, Хавирга боомтоор БНХАУ-тай холбогддог газар зүйн байршлаараа ч эдийн засгийн интеграцид орох бүрэн боломжтой бүс нутаг. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Улаанбаатар-Чингис хот чиглэлийн авто замаас Жаргалтхаан-Өмнөдэлгэр сум хүртэлх энэхүү хатуу хучилттай авто зам нь Зүүн бүсийн түүхэн аялал жуулчлалын алтан гурвалжин, зүүн аймгуудыг ОХУ-ын Ульхан боомттой холбох гол зангилаа холбоос замуудын нэг хэсэг болж буйг онцлоод цаашид зүүн аймгууд болон хилийн боомтуудыг бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын дагуу эдийн засгийн ач холбогдлоор нь авто замаар холбох бодлогыг Засгийн газар барьж буйг хэллээ.

Бурхан халдун хайрхан, Балдан брэйвэн хийд оршдог Өмнөдэлгэр сум хүртэлх энэхүү авто зам нь Тэмүүжинг Чингис хаанд өргөмжлөн Их Монгол Улсыг байгуулж, Их хуралдай анх хуралдсан Биндэр сум, Их Эзэн чингис хааны төрсөн нутаг Дэлүүн болдог оршдог Дадал сум, Монгол төрийн их заргач Шихихутагийн төрсөн нутаг Норовлин сум хүртэлх авто замын эхлэл хэсэг төдийгүй түүхэн аялал жуулчлалын тойрог замын нэг хэсэг гэдгээрээ онцлогтой. Зүүн бүс нутгийн түүхэн газар нутгуудыг дэд бүтцээр холбосноор хувийн хэвшлийнхэн, хөрөнгө оруулагчид, гадаад, дотоодын иргэдийг татах чухал ач холбогдолтой юм.

Зүүн бүсийн Хэнтий, Дорнод, Сүхбаатар аймгууд түүхэн, байгаль, соёлын аялал жуулчлалын арвин нөөцтэйгөөс гадна Ульхан, Эрээнцав, Хавирга, Баянхошуу, Сүмбэр, Бичигт зэрэг хуурай замын зургаан боомттой. Засгийн газраас эдийн засгийн идэвхтэй бүс болгохоор зүүн босоо тэнхлэгийн дагуу Бичигт-Эрээнцавыг төмөр замаар холбож, мөн авто замаар Ульхан, Баян-Уул, Чингис, Бор-Өндөр, Замын-Үүд гэсэн зүүн босоо чиглэлд авто замаар холбохоор төлөвлөн ажиллаж байна.

Улс орны хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулах энэхүү авто замын бүтээн байгуулалтын ажлыг цаг хугацаанд нь амжилттай гүйцэтгэж буй автозамчид болон орон нутгийнханд Ерөнхий сайд талархал илэрхийллээ.

Монгол Улс “Мянганы зам”-ын бүтээн байгуулалтын хүрээнд 7,000 км авто замыг тавихад 21 жил зарцуулж байсан бол бүсчилсэн хөгжлийн суурийг тавьж, аймгийн төвүүдийг хооронд нь болон хилийн боомтуудтай холбохын тулд ирэх дөрвөн жилд 4,440 км орчим авто зам барихаар төлөвлөсөн. Үүнээс ирэх жил зүүн бүсэд 864.8 км авто замын төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна.

 

Монгол Улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны суурин төлөөлөгч Ханнес Такачийг өнөөдөр (2024.10.01) хүлээн авч уулзав.

Уулзалтын эхэнд сайд Н.Учрал Төрийн өмчит компаниудын Менежментийн шинэчлэл, өмчийн өөрчлөлтийг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх техник туслалцааны (SMART TA) төслийг хэрэгжүүлэх ЗГХЭГ-ын саналыг Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк хүлээн авч, дэмжин хамтран ажиллаж байгаад талархаж буйгаа илэрхийлэв.

Хамтын ажиллагааны хүрээнд нэн тэргүүнд одоогийн хэрэгжүүлж буй SMART TA төсөл, Төрийн өмчит компанийн тухай болон төрийн өмчийн оролцоотой компанийн тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалд санал зөвлөмж өгөх ажлыг эрчимжүүлэх шаардлагатай байгаа юм. Мөн хуулийн үзэл баримтлалыг олон улсын зөвлөмж, стандартуудтай нийцүүлэхийн тулд Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа ба хөгжлийн байгууллага зэрэг олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллаж, эдгээр байгууллагаас хуулийн төсөлд зөвлөмж авах, бусад улсын сайн туршлагыг судалж бенчмарк тогтоох тал дээр идэвхтэй, дэмжиж ажиллахыг хүсэж буйгаа сайд илэрхийллээ.

Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны суурин төлөөлөгч Ханнес Такач Н.Учрал сайдыг хүлээн авч уулзаж буйд талархал илэрхийлээд, SMART TA төслийн ажлыг эрчимжүүлэх, үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд анхаарахаа илэрхийлэв.

Монгол Улс анх 2000 онд ЕСБХБ-ны гишүүнээр элссэн бөгөөд 2006 онд тус банк дахь гишүүнчлэлийнхээ статусыг нэмэгдүүлж зээлжих эрхтэй гишүүн болсон. Тус банкнаас өнөөг хүртэл нийт 2.1 тэрбум еврогийн урт хугацааны шууд хөрөнгө оруулалт болон зээлийн санхүүжилтийг уул уурхай, уул уурхайн бэлтгэн нийлүүлэлт, сэргээгдэх эрчим хүч, хүнсний үйлдвэрлэл, аж үйлдвэр, дэд бүтэц, зам тээвэр, эрүүл мэнд, жижиглэнгийн худалдаа, банк санхүүгийн болон бусад үйлдвэрлэл үйлчилгээний салбарын нийт 131 төсөлд олгосон. Үүнээс 90%-ийг хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт эзэлж байна. 2023 оны 06-р сарын байдлаар нийт 50 төсөл идэвхтэй хэрэгжиж байна.

 

 

Монгол Улсын Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар, Бүгд Найрамдах Солонгос Улсын Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Байгууллага (КОЙКА) хамтран “Төрийн албаны гүйцэтгэлийн удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх нь (2023-2025)” төслийг хэрэгжүүлж байна.

Төслийн хүрээнд Төрийн албаны хүний нөөцийн удирдлагын чадавхыг бэхжүүлэх, Удирдах ажилтнуудын манлайлал, удирдах чадварыг нэмэгдүүлэх, Төрийн жинхэнэ албан хаагчдын гүйцэтгэлийн удирдлагын тогтолцоог сайжруулах чиглэлээр Монгол Улсын төрийн албанд гүйцэтгэлийн удирдлагын нэгдсэн цахим системийг хөгжүүлэх, төрийн албан хаагчийн сургалтад ашиглах гарын авлага, сургалтын материалыг боловсруулах зэрэг ажлууд хийгдэж байгаа юм.

 ЗГХЭГ-ын дэд дарга Б.Батцэцэг өнөөдөр (2024.09.26) төслийг хэрэгжүүлэгч БНСУ-ын тал болох KDS-ийн төлөөллийг хүлээн авч уулзан, төслийн гүйцэтгэлийн явцтай танилцаж, цаашид төлөвлөгдсөн арга хэмжээ, ажлын талаар санал солилцлоо. Төслийн явцыг тайлагнах 7-р уулзалтад Засгийн газрын хүний нөөцийн газрын дарга П.Сарангэрэл, Төслийн ерөнхий менежер Пак Кюнг Бэ болон бусад албаны хүмүүс оролцов.

ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар хэлэлцсэн зарим шийдвэрүүдийн талаар мэдээлэл хийлээ. Тэр бээр “Монгол Улсын Үндсэн хуульд газрын хэвлийн баялаг бол төрийн нийтийн өмч байна. Үндсэн хуулийн Зургаадугаар зүйлд 2019 онд өөрчлөлт оруулахдаа бид стратегийн орд газруудын ногдол ашиг, үр өгөөжийн дийлэнх нь ард түмэнд ногдож, үүнийг Үндэсний баялгийн сангаар дамжуулна хүртэх байдлаар хуульчилж өгсөн.
Тэгэхээр Үндэсний баялгийн сангийн үр өгөөжийг хэрхэн нэмэгдүүлэх вэ? гэдэг бол өнөөдрийн Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт туссан зорилт. Үндэсний баялгийн сангийн реформ бол бүхэлдээ үндэсний баялгийн сангийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд л чиглэж байна. Тийм ч учраас Үндэсний баялгийн сангийн хуулийг хэрэгжүүлэх чиглэлээр өнөөдөр Засгийн газрын тогтоолыг баталлаа. Стратегийн орд гэдэг бүхэлдээ үндэсний баялгийн сангийн тухай л ярьж байгаа гэсэн үг. Стратегийн орд гэдэг бол жилд Монгол Улсын дотоод нийт бүтээгдэхүүний таван хувиас дээш хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа буюу, үйлдвэрлэх боломжтой ордыг хэлдэг. Тэгэхээр стратегийн ордуудаас орж ирж байгаа ашиг орлого Үндэсний баялгийн сангийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэж байдаг.
Монгол Улсын Их Хурал стратегийн ач холбогдол бүхий орд газруудын жагсаалтыг 2007 оны 27 дугаар тогтоолоор баталснаас хойш шинэчлээгүй 17 жил болж байна. Нийт 16 стратегийн орд дотроос долоо нь төрийн эзэмшилд байгаа. Харин ес нь хувийн эзэмшилд байна. Мөн стратегийн ач холбогдол бүхий 39 ордод хамааруулах ордын нөөц нь тогтоогдсон. Тиймээс стратегийн ач холбогдол бүхий ордод хамааруулах шийдвэрийн төслийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлж, УИХ-д өргөн мэдүүлэхийг Туваан сайдад даалгасан.
Стратегийн орд эзэмшигч 16 хуулийн этгээдээс сүүлийн 10 жилд улс, орон нутгийн төсөвт нийт 18.8 их наяд төгрөгийг төвлөрүүлснээс “Эрдэнэс Монгол” нэгдлийн 7 хуулийн этгээд 13.5 их наяд төгрөгийг буюу 72 хувийг төвлөрүүлсэн байгаа нь анхаарал татах үзүүлэлт юм. Гэтэл нөгөө талдаа “Эрдэнэс Монгол” нэгдлийн компаниуд нийт тогтоогдсон эрдэс баялгийн нөөцийн багахан хувийг буюу зэсийн нөөцийн 18 хувь, нүүрсний нөөцийн 25 хувийг эзэмшиж байгааг онцлон тэмдэглэх ёстой.
Үндэсний баялгийн сангийн хуулийн дагуу стратегийн ач холбогдол бүхий ордуудын үр өгөөжийг ард иргэдэд хуваарилахдаа Үндэсний баялгийн сангаар дамжуулан эрүүл мэнд, боловсрол, орон сууцанд зарцуулагдана. Үндэсний баялгийн сангийн хуримтлалын санд стратегийн ордын 34 хувийн ногдол ашиг төвлөрдөг. Өнгөрсөн хугацаанд уг санд 500 тэрбум төгрөгийг дээрх долоон ордыг эзэмшигч төрийн компаниудаас хуримтлуулж, 5000 өрх орон сууцанд орох нөхцөлийг бүрдүүлсэн.
Тиймээс үр өгөөжийг цаашид хэрхэн нэмэх нь бидний гол зорилт юм. Долоон ордын 34 хувийн хуримтлалыг санд хийгээд байхад 2040 он гэхэд 28 их наяд төгрөг болно гэсэн тооцоолол бий. Хэрэв хувийн хэвшлийн ногдол ашгийг хамгийн багаар бодоод хийхэд 32 их наяд төгрөг болж цаашид орон сууцны урьдчилгаагүй зээлд хамрагдах, боловсрол, эрүүл мэндэд зарцуулах боломж үүснэ. Мэдээж хэлэлцээ хийж шийдвэр гарна, тиймээс дээрх 9 ордыг ашиглаж байгаа тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч компаниуд руу албан бичиг илгээж хэлэлцээрт урина.
Өргөн агуулгаар харахад бид хэлэлцээ хийх ёстой. Анхнаасаа буруу явж ирсэн учраас ийм байдалд хүрээд байна. Тэгэхээр төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох зарчим руу шилжинэ” гэсэн юм.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Сэлбэ дэд төв”-ийг түшиглэсэн гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслийн  бэлтгэл ажилтай танилцлаа. “Сэлбэ дэд төв” 20 минутын хот бодлогын жишиг хот болох юм. Нийтдээ 158 га газрыг хамрах бөгөөд 12 мянган айлын орон сууц, цэцэрлэг, сургууль, эмнэлэг зэрэг нийгэм, соёлын барилга байгууламж цогцоор баригдана. Энэ хотын 40 хувь нь ногоон байгууламж байхаар төлөвлөжээ. Нийт 2206 айлын газрыг чөлөөлөхөөс одоогоор 1500 айлынхыг чөлөөлөөд байна. “Сэлбэ дэд төв” орчмыг орон сууцжуулах төслийн ТЭЗҮ, барилгажилтын төсөл, олон улсын зөвлөх үйлчилгээ, зураг төсөл боловсруулах гэрээ байгуулжээ. Гэрээт ажлын хүрээнд эхний ээлжийн барилгажилтын төсөл болох Сүхбаатар дүүрэг дэх 10 га, Чингэлтэй дүүрэг дэх 13 га газрын төлөвлөлтийг батлуулсан байна. “Сэлбэ дэд төв”-ийн дэд бүтцийн ажил бүрэн дуусчээ.  Энэ онд багтаж газар чөлөөлөлтийг дуусгаж 1184 өрхийн орон сууцны барилгын ажлыг эхлүүлж, шат дараатайгаар бүтээн байгуулалтыг хийнэ. Тус төсөл 2028 онд хэрэгжиж дуусна. Дараагийнх нь “Баянхошуу дэд төв” байх бөгөөд одоогоор Сэлбэ, Баянхошуу дэд төвүүдийн инженерийн шугам сүлжээний ажил бүрэн дууссан байна.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Сэлбэ дэд төв”-ийн бүтээн байгуулалттай танилцах үеэрээ “Улаанбаатар хотын 2040 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөө”-нөөс гажихгүйгээр ажлаа хийхийг санууллаа. Орон сууцны хороолол барихад эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг, ногоон байгууламж зэргийг бүрэн төлөвлөн иргэд таатай амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, иргэд түгжрэхгүй, 20 минутад төрийн бүх үйлчилгээ авах боломжийг бүрдүүлэх нь Засгийн газрын бодлого гэдгийг хэллээ. Мөн 1992-2021 он буюу сүүлийн 30 жилд нийслэлд 11.5 их наяд төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдсэн бол Засгийн газраас 2024-2028 онд үүнээс хоёр дахин их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөж байна. 20 минутын хот бодлогын эхний жишиг нь Сэлбэ дэд төв байх бөгөөд цаашид Толгойт, Шархад, Дэнжийн 1000, Дамбадаржаа, Яармаг дэд төвүүдийг түшиглэн хот байгуулж нийслэл дэх хэт төвлөрөл, түүнээс үүдэлтэй түгжрэл, агаар, орчны бохирдлын асуудлыг бүрэн шийдвэрлэхийг зорьж байна. Энэ ажилд хувийн хэвшлийг татан оролцуулж, нийгэмд чиглэсэн хөрөнгө оруулалт хийвэл татварын бодлогоор дэмжинэ гэлээ.

 Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Х.Нямбаатар “Бид ирэх сард багтаан нийт 158 га талбайд баригдах 12 мянган орон сууцны гүйцэтгэгчийг шалгаруулах тендер зарлаж, сонгон шалгаруулалтыг энэ онд дуусгах төлөвлөгөөтэй байна.  “Сэлбэ дэд төв”-ийн дараа Чингэлтэй, Хайлааст, Таван буудал, Дарь-Эх, Дамбадаржаа орчмын айлуудтай газраа байраар солих арилжааны хэлэлцээр хийнэ. Ингэснээр цаашид гэр хорооллыг орон сууцжуулахад газрын нөөц сан бүрдэнэ. “Сэлбэ дэд төв”-ийг нийслэлийн бондоор санхүүжүүлнэ. Удахгүй Баянхошуу, Ханын материал орчмын төлөвлөлтийг олон нийтэд танилцуулна.  Баянхошуунд 800 айлын орон сууц баригдаж байгаа бөгөөд нийтдээ 1700 айлын орон сууц баригдана гэлээ.
“Сэлбэ дэд төв”-ийн бүтээн байгуулалт дуусаж хот болсноор дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2.5 их наяд төгрөгөөр нэмэгдэж, 25,295 ажлын байр бий болно. Агаарын бохирдол 22 хувь, авто замын түгжрэл 36.3 хувиар буурах тооцоолол гарчээ.